Życie z rurką tracheostomijną – najważniejsze informacje 

Proces pielęgnowania pacjenta z rurką tracheostomijną wymaga przede wszystkim ostrożności, a także odpowiedniego doboru działań i narzędzi do stanu, w którym się on znajduje. Specjalistyczna wiedza, środki ograniczające ryzyko rozwoju infekcji i adekwatnie dobrane akcesoria nie tylko ułatwią współpracę z chorym. Przede wszystkim zmniejszają ryzyko zakażeń czy dolegliwości bólowych.

Czym jest tracheotomia? 

Czym jest tracheotomia? W domu czy w szpitalu często znajdują się pacjenci, u których założono rurkę tracheostomijną podczas zabiegu. Wykonuje się go m.in. z następujących przyczyn:

• wystąpienia problemów oddechowych w związku z zapaleniem płuc,
• pourazowym uszkodzeniem klatki piersiowej,
• problemami z górnymi drogami oddechowymi,
• porażeniem fałdów głosowych,
• zalegania wydzieliny,
• wrodzonymi wadami tchawicy i krtani.

Jak wygląda opieka nad pacjentem z rurką tracheostomijną? 

Życie z rurką tracheostomijną wiąże się z licznymi wymogami w zakresie codziennej pielęgnacji. Przede wszystkim rurka powinna być każdego dnia poddawana specjalistycznej toalecie – wykonywanej przez przeszkoloną w tym zakresie osobę i przy użyciu specjalistycznych akcesoriów, takich jak m.in. płyny do dezynfekcji. Zachowanie zasad higieny i zastosowanie odpowiednich narzędzi stanowią podstawę do tego, aby cała procedura była bezbolesna i generowała jak najmniejsze ryzyko rozwinięcia się u pacjenta infekcji.

W ramach codziennej pielęgnacji wykonuje się nie tylko zabiegi higieniczne związane z samą rurką tracheostomijną. Opiekun powinien zająć się również: 

• myciem jamy ustnej,
• toaletą drzewa oskrzelowego.

Każda z czynności, poza wiedzą i odpowiednimi narzędziami, wymaga także stosownego podejścia do podopiecznego. Powinno się ono opierać na szacunku oraz empatii. Wówczas współpraca pomiędzy osobą sprawującą opiekę a znajdującą się pod jej opieką będzie przebiegała znacznie sprawniej.

Na czym polega opieka nad pacjentem z rurką tracheostomijną?

Życie po tracheotomii wymaga wdrożenia odpowiednich procedur w celu utrzymania samej rurki, a także jamy ustnej i drzewa oskrzelowego pacjenta w odpowiednim stanie. Na cały proces składają się trzy czynności: pielęgnacja rurki tracheostomijnej w domu, mycie jamy ustnej pacjenta i dbanie o toaletę drzewa oskrzelowego. Na czym polega każda z nich? Jak ją prawidłowo wykonać, aby życie z rurką tracheostomijną generowało u pacjenta jak najmniejszy dyskomfort?

Pielęgnacja rurki tracheostomijnej w domu

Pielęgnacja rurki tracheostomijnej wymaga przede wszystkim wiedzy na temat jej budowy oraz funkcji poszczególnych elementów. Sama rurka tracheostomijna to element na stałe umieszczony w otworze, który znajduje się w szyi pacjenta. Do rurki zakładane są kaniule wewnętrzne. Kaniule fenestracyjne są wymienne – można je wyciągać, myć i zamykać przy użyciu przystosowanych do tego narzędzi. Nasadka fonacyjna i korek dekaniulacyjny stanową elementy umożliwiające zamykanie rurki na czas ćwiczeń (oddychania, mowy). W trakcie treningów rurka tracheostomijna musi być zamknięta, a pacjent powinien mieć założoną kaniulę fenestracyjną.

Czyszczenie rurki tracheostomijnej jest bardzo ważne, ponieważ pozwala zadbać o odpowiednią wentylację całego organizmu – zapychanie się otworu powoduje ograniczenia w procesie wentylacji.

Do czynności pielęgnacyjnych związanych z pielęgnacją rurki tracheostomijnej w domu należą: 

• regularne odsysanie nadmiaru wydzieliny,
• nawilżanie powietrza,
• regularne zmiany materiałów opatrunkowych, aby zawsze były suche,
• pielęgnacja rany po wykonaniu tracheotomii,
• kontrola ciśnienia w baloniku uszczelniającym,
• znoszenie stanów skurczowych w oskrzelach poprzez zastosowanie odpowiednich leków (zaleconych przez lekarza), 
• dezynfekcja rurki przy użyciu przeznaczonych do tego roztworów.

Rurka powinna być nie tylko czyszczona, ale przede wszystkim regularnie wymieniana – zgodnie z zaleceniami medycznymi.

Mycie jamy ustnej

Pacjenci z tracheostomią są podatni na różnego rodzaju infekcje, w tym infekcje jamy ustnej. W związku z tym wymagają odpowiedniej higieny w tym zakresie, aby ograniczyć ryzyko rozwoju chorób. Higiena jamy ustnej polega m.in. na codziennym myciu zębów oraz podniebienia przy użyciu miękkiej szczoteczki. Należy przy tym pamiętać, aby w trakcie procedury być bardzo ostrożnym i nie spowodować ran czy uszkodzenia samej rurki.

Toaleta drzewa oskrzelowego

Toaleta drzewa oskrzelowego polega na czyszczeniu i utrzymaniu w czystości dróg oddechowych, a także samej rurki tracheostomijnej. Ma to na celu zapobieganie infekcjom, utrzymanie prawidłowej wentylacji organizmu oraz zapewnienie pacjentowi komfortu i bezpieczeństwa. Sama procedura może różnić się w zależności od potrzeb pacjenta i zaleceń personelu medycznego w odniesieniu do jego sytuacji.

Podsumowanie

O tym, jak wygląda życie z rurką tracheostomijną i w jaki sposób dbać o stan pacjenta, jego opiekunowie powinni zostać poinformowani jeszcze wtedy, gdy ten przebywa w szpitalu. Instrukcje powinny zostać przekazane przez specjalistyczny personel. W trakcie każdej z procedur opiekun powinien zadbać o własną higienę i stosowanie środków ostrożności, które umożliwią zminimalizowanie ryzyka infekcji oraz zadbanie o komfort podopiecznego.

FAQ 

1. Czy rurka tracheostomijna jest na stałe? 

Czy rurka tracheostomijna jest na stałe? Z reguły stosuje się ją jedynie tymczasowo. Zdarzają się jednak sytuacje, w których stan pacjenta i towarzyszące mu schorzenia sprawiają, że jest ona umieszczana w tchawicy na stałe.

2. Czym dezynfekcja rurki tracheostomijnej? 

Czym dezynfekcja rurki tracheostomijnej? Dezynfekcja powinna być przeprowadzona przy użyciu specjalnego roztworu – bezpiecznego dla pacjenta i skutecznego w usuwaniu drobnoustrojów.

3. Jakie narzędzia są potrzebne w trakcie sprawowania opieki nad pacjentem z rurką tracheostomijną?

Opieka nad pacjentem z rurką tracheostomijną wymaga zastosowania m.in. jałowych i niejałowych gazików do przemywania skóry wokół rurki, szczoteczki do mycia rurki, ssaka do odsysania wydzieliny z dróg oddechowych, cewników do odsysania, pulsoksymetru napalcowego, soli fizjologicznej (0,9% NaCl) do pielęgnacji skóry wokół rurki, toalety rurki i przepłukiwania cewnika, a także płynu do dezynfekcji bez alkoholu.