W jakich sytuacjach zakłada się wenflon?

Wenflon to potoczna nazwa jednorazowej kaniuli dożylnej (z ang. venflon). Mówiąc najbardziej obrazowo, jest to plastikowa rurka zakończona portem, którą umieszcza się bezpośrednio w żyle pacjenta, by móc podawać mu leki, kroplówki czy pobierać krew do badań. Wenflon pozostaje w żyle do 72 godzin, a czasami dłużej. Dzięki niemu pacjent unika codziennego, wielokrotnego wkłuwania się w ciało i wiążącego się z tym dyskomfortu. Plastikowa rurka pozostająca w żyle jest też o wiele bezpieczniejsza niż igła: cechuje się wysoką elastycznością, nie ma więc ryzyka jej złamania się i pozostania w naczyniu krwionośnym.

Co to jest wenflon?

Wenflon składa się z: plastikowej mandruli (rurki), igły, którą wprowadza się ją do żyły, a następnie wyrzuca oraz niedużej struktury z zastawką, przez którą podawane są leki. Jak działa wenflon? To proste: preparaty medyczne podaje się do zastawki za pomocą strzykawki lub kroplówki.

Wenflony różnią się od siebie rozmiarami. Pracownik medyczny dobiera odpowiedni rozmiar wenflonu do wieku, wagi i widoczności żył u pacjenta. Dla ułatwienia produkty oznacza się kolorami. Wyliczając od tych o najmniejszej średnicy, wenflony otrzymują kolory:

• fioletowy, żółty (używane głównie w pediatrii);
• niebieski (pediatra, geriatria, onkologia);
• różowy (płynoterapie, infuzje dożylne);
• zielony (transfuzje krwi, operacje, resuscytacja płynowa);
• biały (agresywna resuscytacja płynowa, transfuzje krwi, pacjenci po wypadkach i operacjach);
• szary (jak wyżej);
• pomarańczowy (do podawania preparatów krwiopochodnych pacjentom w najcięższym stanie);
• czerwony (do podawania preparatów krwiopochodnych pacjentom w najcięższym stanie, zwłaszcza wtedy, gdy muszą one zostać podane szybko).

Im większa średnica wenflonu, tym większym przepływem płynów (podawany przez producentów w ml/min) się on charakteryzuje. Dla przykładu: żółty wenflon zapewnia przepływ płynu wynoszący ok. 20 ml/min, a pomarańczowy – ok. 240 ml/min.

Gdzie i jak zakłada się wenflon?

Założenie wenflonu nie trwa długo i nie sprawia większego dyskomfortu niż np. pobranie krwi. Najczęściej wkłucie wenflonu znajduje się na grzbiecie ręki, w zgięciu łokciowym lub na przedramieniu. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by założyć wenflon w innym miejscu ciała, np. na kończynie dolnej (często stosowana procedura u małych dzieci). Ważne, by w danym miejscu nie było żadnej infekcji lub stanu zapalnego.

Zakładanie wenflonu przeprowadza się z zachowaniem najwyższej higieny w jednorazowych rękawiczkach. Rozpoczyna się od nałożenia elastycznej opaski powyżej miejsca wkłucia, by żyła poszerzyła się od gromadzącej się krwi. Miejsce wkłucia należy zdezynfekować. Wenflon wyjmuje się z jałowego opakowania, przepłukuje solą fizjologiczną (by sprawdzić jego drożność) i wkłuwa igłę w żyłę, a następnie stopniowo ją wysuwa, zastępując ją plastikową rurką. Gdy rurka znajdzie się w żyle, można już podać lek lub zamknąć nieużywany port załączonym do wenflonu koreczkiem. Wenflon dodatkowo zabezpiecza się specjalnym plastrem, a następnie bandażem (w celu zachowania higieny i aby pacjent przypadkowo go nie wyrwał).

Jak długo może być wenflon w żyle? Standardowo, aby nie doszło do powikłań, wenflon pozostawia się w żyle maksymalnie przez 72 godziny. W wyjątkowych przypadkach (np. przy osłabieniu żył po chemioterapii) czas ten może być wydłużony – wenflon wymaga jednak wtedy regularnej obserwacji, by nie pojawiły się skrzepy, które mogą doprowadzić do zablokowania rurki w żyle pacjenta.

Kiedy konieczne jest założenie wenflonu?

Wenflon okazuje się niezastąpionym wynalazkiem w wielu przypadkach, zarówno podczas mniej inwazyjnych zabiegów, jak i w sytuacjach ratujących życie. Najczęściej używa się go:

• podczas regularnego dożylnego podawania leków i kroplówek (w szpitalu i poza nim);
• w trakcie operacji;
• przy nawadnianiu i karmieniu pozajelitowym;
• podczas transfuzji krwi;
• przy podawaniu kontrastu do badań, które tego wymagają;
• w sytuacjach zagrożenia życia (np. odwodnienie).

Problem z wkłuciem wenflonu

Wkłucie wenflonu zawsze powinno znaleźć się w żyle. Do niektórych zabiegów medycznych używa się kaniul tętniczych, które zakłada się, jak sama nazwa wskazuje – w tętnicy. Jeśli pracownik służby zdrowia przypadkiem wkłuje się wenflonem w tętnicę, szybko to zauważy. Krew zacznie się cofać, a nawet wypychać rurkę wenflonu. W tym przypadku wenflon należy usunąć, a krwawiącą tętnicę ucisnąć.

W przypadku części pacjentów istnieją przeciwwskazania do założenia wenflonu. Do tej grupy należą przede wszystkim dzieci ze słabą widocznością żył, wcześniaki i maluchy wyjątkowo pobudzone ruchowo. Czasami tej procedury unika się również u osób otyłych oraz odwodnionych.

Trzeba też pamiętać, że każdy ma indywidualne predyspozycje do tego, z jaką łatwością da się wkłuć wenflon. Część pacjentów cechuje się naczyniami krwionośnymi schowanymi nieco głębiej pod skórą, niektórym żyły „chowają się” w sytuacjach stresowych. Jeszcze inni źle reagują na zabiegi iniekcyjne – do założenia wenflonu niezbędna może wtedy okazać się dobra atmosfera i zadbanie o samopoczucie pacjenta.

W nowoczesnych klinikach wykorzystuje się urządzenia do wykrywania żył emitujące promieniowanie podczerwone pochłaniane przez nieutlenioną hemoglobinę we krwi. Dzięki takiemu skanerowi, personel medyczny może bez trudu odróżnić tętnicę od żyły i wykonać bardzo precyzyjne wkłucie. W Polsce jednak ten sprzęt spotyka się stosunkowo rzadko.

Powikłania po wenflonie

Powikłania po wenflonie zdarzają się zazwyczaj wtedy, gdy zbyt długo pozostawał on w ciele pacjenta lub gdy zakładająca go osoba nie zachowała najwyższych standardów higieny. Pacjenci o słabych żyłach z reguły są bardziej narażeni na powikłania.

Po założeniu wenflonu mogą oni odczuwać ból w okolicy jego wkłucia oraz zaobserwować zaczerwienienie i obrzęk. Mogą pojawić się siniaki lub krwiaki oraz stwardnienie naczynia krwionośnego. W skrajnych przypadkach (niezwykle rzadkich) może dojść do zatkania naczynia, zatoru powietrznego czy martwicy tkanek.

Warto jednak pamiętać, że zakładanie wenflonu to standardowa i popularna procedura w szpitalach, do poważniejszych powikłań dochodzi więc wyjątkowo rzadko. Doświadczona pielęgniarka poradzi sobie z tym zadaniem bez problemu, a dyskomfort będzie odczuwalny tylko przez chwilę.

Przy zakładaniu wenflonu warto zapytać personelu, jak zminimalizować powikłania widoczne po jego zdjęciu. Specjaliści polecają m.in. stosowanie maści z arniki, nagietka czy kasztanowca. Preparaty te przyspieszą też gojenie się ewentualnych siniaków i krwiaków.