Tamowanie krwawienia krok po kroku - jak zrobić to dobrze?

Zapoznanie się z podstawowymi zasadami tamowania krwawienia oraz krwotoków, a także posiadanie odpowiednio wyposażonej apteczki pozwolą nam poradzić sobie w niełatwych i stresujących sytuacjach. Zapoznaj się z naszymi wskazówkami w tym zakresie.

Tamowanie krwawienia z rany

Rany oraz niewielkie skaleczenia to urazy, których każdy z nas prawdopodobnie niejednokrotnie doświadczył – z tego powodu warto posiadać umiejętność ich opatrywania. Pozwoli nam to zabezpieczyć przerwaną ciągłość tkanki przed dostępem szkodliwych drobnoustrojów, zanieczyszczeń czy działaniem innych czynników zewnętrznych, dzięki czemu zmniejszymy ryzyko rozwoju zakażenia i przyspieszymy cały proces gojenia się uszkodzonych tkanek.

Kiedy powstaniu rany towarzyszy uszkodzenie mniejszych naczyń krwionośnych, przez które pojawia się krwawienie, należy je zatamować. Tamowanie krwawienia, które nie jest obfite oraz nie stanowi zagrożenia dla życia, można przeprowadzić w domu – z tego powodu niezwykle ważne jest, aby nasza domowa apteczka zaopatrzona była we wszelkie niezbędne środki dezynfekujące oraz materiały opatrunkowe.

Jak zatamować krwawienie z rany?

Tamowanie krwawienia powinno być poprzedzone przez osuszenie rany, oczyszczenie jej z zabrudzeń oraz dezynfekcję, aby na samym końcu zabezpieczyć przerwane tkanki. Poniżej przedstawiamy zasady postępowania krok po kroku, które pozwolą zapobiec infekcji oraz przyspieszą gojenie. Co więcej, jeśli zastosujemy się do nich, ewentualnie powstała blizna po ranie będzie mniejsza.

Osuszenie rany

Pierwszym krokiem jest dokładne umycie rąk. Kiedy to uczynimy, powinniśmy delikatnie osuszyć ranę poprzez przyłożenie do niej jałowego gazika – powinien być on sterylny i suchy. Jego materiał wchłonie płyn wydobywający się z rany, który mógłby podrażnić zdrową skórę.

Oczyszczenie rany

Rana będzie miała zapewnione optymalne warunki do gojenia tylko wtedy, gdy zadbamy o jej odpowiednie oczyszczenie. Z tego powodu powinniśmy z niej usunąć widoczne zanieczyszczenia, takie jak piasek, ziemia, strzępy ubrania czy trawa. W tym celu przydatna może okazać się pęseta.

Proces oczyszczenia rany z zanieczyszczeń może zostać przeprowadzony przy użyciu bieżącej wody lub roztworu soli fizjologicznej. Jeśli wybierzemy drugie rozwiązanie, wystarczy nią nawilżyć sterylny gazik, aby następnie przemyć i osuszyć ranę. Co ważne, do oczyszczania uszkodzonej ciągłości tkanek nie jest zalecane wykorzystanie wody utlenionej – chociaż to produkt skuteczny pod względem odkażania, negatywnie wpływa na proces gojenia.

Dezynfekcja rany

Należy pamiętać, że na powierzchni przerwanej ciągłości tkanki tworzy się film bakteryjny – dzięki niemu bakterie znacznie szybciej się namnażają, co spowalnia proces gojenia się ran. Przemycie rany wodą nie wystarczy, aby zniwelować warunki sprzyjające rozwojowi drobnoustrojów. Niezbędne do tego jest wykorzystanie środków antyseptycznych.

Zatamowanie krwawienia

Tamowanie krwawienie odbywa się poprzez przyłożenie do rany sterylnej gazy i uciskanie – należy to robić do momentu, aż krwawienie ustąpi. Dopiero wtedy możemy zastosować materiały opatrunkowe w postaci bandaży czy plastrów. Co ważne, jeśli krew przesiąka przez założony opatrunek, nie należy go zdejmować. Wystarczy, że założymy na niego dodatkową warstwę materiału opatrunkowego.

W przypadku nieustającego bądź bardzo intensywnego krwawienia niezbędne jest udanie się do lekarza bądź wezwanie pogotowia ratunkowego.

Opatrywanie rany

Materiały opatrunkowe przez nas wykorzystywane powinny być dopasowane do rodzaju, głębokości oraz rozległości rany. Nasza apteczka powinna zostać wyposażona w opatrunki różnego rodzaju, abyśmy w razie potrzeby wybrać te odpowiednie w danej sytuacji.

Tamowanie krwawienia z rany – pierwsza pomoc

Krwawienie z rany może przytrafić się nie tylko nam, ale i innym osobom – zanim jednak przystąpimy do udzielania pierwszej pomocy, należy zadbać o własne bezpieczeństwo. Kiedy nie mamy pewności, czy nic nam nie zagraża, powinniśmy zawiadomić zespół ratownictwa medycznego i oczekiwać na jego przyjazd.

Krew to potencjalny materiał zakaźny. Kontakt z nią może prowadzić do zarażenia się wirusami, takimi jak wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C, jak i wirus HIV. Z tego powodu przed udzieleniem pierwszej pomocy należy założyć rękawiczki jednorazowe bądź inny materiał ochronny – w tym celu można wykorzystać m.in. foliowe woreczki.

Tamowanie krwawienia a krwotoku

Krwawienie spowodowane jest uszkodzeniem małych naczyń krwionośnych i objawia się powolną utratą krwi. Jeśli chodzi natomiast o krwotok, wiąże się on z uszkodzeniem dużych naczyń krwionośnych – żył lub tętnic. To nagła oraz obfita utrata krwi, która zagraża ludzkiemu życiu z uwagi na ryzyko wystąpienia wstrząsu hipowolemicznego.

Rodzaje krwotoków

Krwotoki dzielą się m.in. z uwagi na przestrzeń, do której wylewa się krew. Każdy ich rodzaj powinien być zatamowany w odmienny sposób. Wyróżnia się:

• krwotoki zewnętrzne, podczas których dochodzi do wylewu krwi na zewnątrz ciała. Zazwyczaj powstają one wskutek mechanicznego uszkodzenia tkanek oraz naczyń krwionośnych.
• krwotoki wewnętrzne, podczas których krew wylewa się do jam ciała poza naczynia krwionośne i nie wypływa na zewnątrz. Możemy przy tym wymienić krwotoki:

o do żołądka – występuje przy chorobie wrzodowej żołądka oraz dwunastnicy, jak i żylakach przełyku,

o z płuc do oskrzeli – zazwyczaj pojawia się przy raku płuc lub gruźlicy,

o do jamy otrzewnej – powstaje m.in. wskutek uszkodzenia narządów miąższowych,

o do jamy czaszki – zwany wewnątrzczaszkowym, może łączyć się z udarem mózgu, jak i krwiakiem podpajęczynówkowym, nad- oraz podtwardówkowym,

o śródtkankowy – występuje zwykle jako efekt uderzenia bądź tępego urazu.

• krwotoki mieszane, w których źródło krwotoku znajduje się wewnątrz organizmu, podczas gdy krew wypływa na zewnątrz. Jest to przykładowo krwotok z nosa.

Tamowanie krwotoku a pierwsza pomoc

Jak wspomnieliśmy wcześniej, kontakt z krwią innej osoby niesie ryzyko zarażenia się pewnymi chorobami. Powinniśmy zachować szczególną ostrożność i uznać osobę poszkodowaną za potencjalnego nosiciela, jeśli jej nie znamy. Zanim przystąpimy do udzielania pomocy, należy założyć rękawiczki jednorazowe lub posłużyć się foliowymi woreczkami – musimy się przy tym upewnić, że nie ma w nich żadnych dziur. Podczas tamowania krwawienia lub krwotoku, powinniśmy uważać, aby krew nie dostała się do naszego nosa, oczu i ust.

Jeśli nie możemy skutecznie zabezpieczyć się przed kontaktem z krwią osoby poszkodowanej, należy podać jej materiały opatrunkowe i wskazać zasady postępowania. Szybkie zatamowanie krwawienia jest konieczne, gdyż znaczna utrata krwi może prowadzić do wstrząsu krwotocznego i zgonu.

Krwotok – objawy współtowarzyszące

Objawami współtowarzyszącymi krwotokowi jest pojawienie się mroczków przed oczami, bladość skóry oraz zimne poty, przyspieszone tętno oraz niskie ciśnienie krwi. Pojawia się przy tym szum w uszach i osłabienie, ogólny niepokój. Może przy tym dojść do utraty przytomności! Kiedy zauważymy te niepokojące sygnały, należy wezwać pogotowie.

Tamowanie krwotoku zewnętrznego – zasady postępowania

Przy krwotoku zewnętrznym należy zastosować ucisk ręczny w miejscu wypływu krwi oraz unieść kończynę powyżej poziomu serca. Wtedy można oczyścić i zdezynfekować ranę – nie czyścimy jedynie ran o dużej powierzchni.

Po wykonaniu tej czynności należy polecić osobie poszkodowanej, aby usiadła na ziemi oraz mocno uciskała krwawiące miejsce – w tym czasie my zajmiemy się przygotowaniem opatrunku. Co ważne, nie uciskamy miejsca krwawienia w przypadku rany głowy. Należy założyć, że mogło dojść do pęknięcia czaszki i całość zabezpieczyć opatrunkiem osłaniającym!

Za opatrunek może posłużyć jałowa gaza lub zwinięty bandaż. Jeśli jednak nie mamy dostępu do tych materiałów, możemy wykorzystać również element garderoby, przykładowo koszulkę. Najważniejsze jest, aby nie stosować materiałów chłonnych absorbujących krew, jednakże nie tamujących krwawienia – za przykład można tu podać ręczniki.

Kolejnym krokiem jest bezpośrednie uciskanie miejsca krwawienia ręką bądź przy pomocy opatrunku. Wtedy, nie zmniejszając ucisku, możemy zamocować dodatkowy opatrunek. Jeśli krwotok nie ustępuje, niezbędna jest poprawa ucisku oraz dołożenie kolejnej warstwy opatrunku. Zabronione jest przy tym ściąganie uprzednio założonych warstw materiału! Niezwykle istotne jest również, aby nie wyciągać z rany ciał obcych – może to spowodować bardziej obfite krwawienie. W takiej sytuacji należy zatamować krwawienie w obrębie rany, aby następnie unieruchomić daną kończynę.

Kiedy zatamujemy krwawienie, należy wezwać pogotowie ratunkowe. Podczas oczekiwania na jego przybycie należy okryć czymś osobę poszkodowaną, kontrolować jej stan, a przy zatrzymaniu krążenia wykonać resuscytację.

Tamowanie krwotoku wewnętrznego

Krwotok wewnętrzny może pojawić się wskutek wypadku komunikacyjnego bądź upadku z wysokości. Jego objawami są m.in. wymioty krwią, wykrztuszanie plwociny podbarwionej krwią czy oddawanie smolistych stolców bądź moczu z domieszką krwi. W tej sytuacji należy ułożyć osobę poszkodowaną w pozycji bocznej bezpiecznej bądź przeciwwstrząsowej oraz zapewnić jej okrycie w celu utrzymania temperatury ciała. Zatamowanie krwotoku wewnętrznego nie jest możliwe poza szpitalnymi warunkami, dlatego należy niezwłocznie wezwać karetkę i kontrolować czynności życiowe poszkodowanego.

Tamowanie krwotoku mieszanego – krwotok z nosa

Przy krwotoku z nosa należy wysunąć głowę do przodu, dzięki czemu krew nie będzie spływała do gardła – wtedy nie dojdzie do zakrztuszenia bądź pojawienia się nudności i tzw. fusowatych wymiotów. Kolejnym krokiem jest lekkie ściśnięcie kciukiem i palcem wskazującym skrzydełek nosa w miejscu, w którym kość przechodzi w chrząstkę. Uchwyt należy utrzymywać przez ok. 5-10 minut, a ewentualną krew spływającą po tylnej ścianie gardła wypluwać. Do nasady nosa oraz czoła można przyłożyć zimny kompres. Po zatamowaniu krwawienia warto oczyścić oraz nawilżyć błonę śluzową nosa – pomocna jest w tym sól fizjologiczna bądź woda morska. Jeśli jednak krwawienie jest obfite lub nie ustępuje w przeciągu 15-20 minut, należy wezwać pogotowie bądź skonsultować się z lekarzem.

Właściwe tamowanie krwawienia krok po kroku pozwoli zredukować ryzyko powikłań, dzięki czemu osoba poszkodowana szybciej powróci do pełni sił. Należy przy tym pamiętać, aby podczas udzielania pomocy pamiętać o swoim bezpieczeństwie i zabezpieczyć się przed kontaktem z krwią.