Jak przebiega sterylizacja narzędzi medycznych?

Sterylizacja narzędzi medycznych – przygotowanie

Sterylizacja narzędzi medycznych stanowi wieloetapowy proces technologiczny, podczas którego w wyniku działania wysokiej temperatury niszczone są mikroorganizmy. Powinna być ona przeprowadzana przez upoważnioną do tego osobę, dokładnie zapoznaną z zasadami postępowania. Zanim jednak rozpoczęcie tej procedury będzie możliwe, należy pamiętać o odpowiednim przygotowaniu: kontroli i konserwacji narzędzi medycznych.

Kontrola stanu narzędzi medycznych

Wysokojakościowe instrumenty medyczne produkowane są z różnych odmian nierdzewnej stali – są dzięki temu odporne na korozję. Należy jednak zaznaczyć, że wciąż mogą one ulec uszkodzeniu mechanicznemu – między innymi stępieniu, skrzywieniu czy pęknięciu – czy posiadać naruszoną warstwę ochronną. We wspomnianych uszkodzeniach ze sporym prawdopodobieństwem mogą gromadzić się zanieczyszczenia, których usunięcie może być znacznie utrudnione bądź wręcz niemożliwe, przez co skuteczna sterylizacja narzędzi medycznych nie może zostać przeprowadzona.

Podczas kontroli instrumentów medycznych należy zwrócić szczególną uwagę na występowanie uszkodzeń, takich jak głębokie rysy, pęknięcia czy otwory, które uniemożliwiają przeprowadzenie sterylizacji. Co więcej, narzędzie nie może zostać ponownie użyte, jeśli pojawią się na nim ślady korozji.

Mycie narzędzi medycznych

Elementy zakwalifikowane do kolejnego etapu muszą zostać dokładnie oczyszczone – z narzędzi należy usunąć resztki krwi, fragmenty tkanek oraz wszelkie inne zanieczyszczenia, zwracając szczególną uwagę na zagłębienia i trudno dostępne miejsca. Warto wykorzystać do tego wodę destylowaną, gdyż minerały oraz zanieczyszczenia znajdujące się w zwykłej wodzie mogą prowadzić do zakamieniania czy uszkodzenia autoklawu. Co więcej, mogą one przyczyniać się do szybszej korozji instrumentów medycznych. Z tego powodu rekomendowane jest użycie wody destylowanej o przewodności <15µS/cm.

Aby dokładnie umyć narzędzia, można wykorzystać myjki-dezynfektory – to rozwiązanie wygodne, gdyż wystarczy umieścić wybrane elementy w komorze urządzenia i wybrać program. Wtedy następuje proces wstępnego oczyszczania, poddawania dezynfekcji oraz osuszania. Inną możliwością jest użycie myjki ultradźwiękowej, aby na końcu przepłukać i osuszyć instrumenty medyczne bądź pozostawić je do samodzielnego wyschnięcia.

Dezynfekcja narzędzi medycznych

Po dokładnym umyciu narzędzi przychodzi czas na ich dezynfekcję. Można wyróżnić trzy jej rodzaje:

• dezynfekcja termiczna przeprowadzana jest przy pomocy ciepłej wilgoci, to znaczy wysokiej temperatury wody,
• dezynfekcja chemiczna umożliwia usunięcie drobnoustrojów, używając środków chemicznych – ważne jest, aby wybrać środki o odpowiednim stężeniu i dokładnie zanurzyć dezynfekowane narzędzie medyczne w wybranym roztworze,
• dezynfekcja termiczno-chemiczna, stanowiąca połączenie działania ciepła (600°C) oraz środków chemicznych.

Wybierając metodę dezynfekcji narzędzi medycznych, należy stosować się do zaleceń producenta umieszczonych na ulotce. Po zakończeniu procedury konieczne jest osuszenie instrumentów.

Sterylizacja narzędzi medycznych – co jest potrzebne?

Aby móc przeprowadzić sterylizację narzędzi medycznych, niezbędny jest sterylizator, a także opakowanie do sterylizacji: gotowe torebki do sterylizacji bądź rękawy do sterylizacji. Co więcej, potrzebne są chemiczne i biologiczne testy kontroli, czyli wskaźniki do sterylizacji – to kluczowy element, gdyż potwierdzają one, czy proces sterylizacji przebiegł prawidłowo.

Ważne jest, aby do sterylizacji narzędzi medycznych wykorzystywać wysokojakościowe wyroby. Powinny one pochodzić od zaufanych dostawców, którzy gwarantują niezawodność oferowanych produktów.

Przebieg sterylizacji narzędzi medycznych

Wszystkie poprzednie etapy wpływają na skuteczność procesu sterylizacji – nie można ich pominąć. Przed rozpoczęciem sterylizacji narzędzi medycznych należy dokładnie zdezynfekować ręce oraz włożyć jednorazowe rękawiczki ochronne, co pozwoli na minimalizację ryzyka kontaktu z materiałem zakaźnym.

Pakietowanie narzędzi do sterylizacji

Zanim przejdziemy do kolejnych kroków, zdecydowanie warto ponownie obejrzeć narzędzia oraz sprawdzić ich stan: skontrolować, czy nie uległy one m.in. stępieniu bądź korozji. Wtedy można przystąpić do pakietowania narzędzi do sterylizacji – konieczne jest przy tym, aby wielkość pakietów była dostosowana do ilości i rozmiarów instrumentów medycznych. Można do tego wykorzystać papierowo-foliowe torebki bądź rękawy do sterylizacji, które na koniec należy starannie zamknąć.

Co istotne, ostre końcówki narzędzi medycznych należy zabezpieczyć specjalnymi nakładkami. Stanowią one ochronę zarówno przed przypadkowym skaleczeniem, jak i uszkodzeniem torebek czy rękawów do sterylizacji.

Testy kontroli procesu sterylizacji

Aby mieć pewność, że proces sterylizacji przebiega prawidłowo, niezbędne jest wykorzystanie testów kontroli sterylizacji. Należy je umieścić w komorze sterylizatora – na dolnej i górnej półce autoklawu, naprzeciw siebie po przekątnej.

Umieszczenie pakietów w sterylizatorze

Ułożenie pakietów w komorze autoklawu zależy od czynników, takich jak wielkość, kształt czy typ samego urządzenia. Możliwe jest układanie jednego pakietu na drugi, aczkolwiek należy upewnić się, że te same materiały przylegają do siebie – to znaczy należy unikać sytuacji, w której folia styka się z papierem. Jeśli to zignorujemy, ryzykujemy posklejaniem się warstw i ich uszkodzeniem, przez co proces sterylizacji okaże się nieskuteczny i konieczne będzie jego powtórzenie. Kluczowe jest również zapewnienie czynnikowi sterylizującemu swobodnego dostępu do wszystkich pakietów umieszczonych w autoklawie.

Proces sterylizacji narzędzi medycznych

Po upewnieniu się, że pakiety zostały odpowiednio umieszczone w autoklawie, możliwy jest wybór programu. Proces sterylizacji przebiega wtedy całkowicie automatycznie.

Ostudzenie wysterylizowanych pakietów

Kiedy proces sterylizacji zakończy się, należy wyjąć jałowe pakiety z komory sterylizatora. Ważne jest, aby pozostawić je do wystygnięcia – powinny osiągnąć temperaturę pokojową.

Ostatni krok: uzupełnienie dokumentacji

Po zakończeniu procesu sterylizacji należy uzupełnić dokumentację – wymagają tego przepisy. Co istotne, wyniki testów kontroli sterylizacji również powinny zostać zarchiwizowane. Dokumentacja ta musi być przechowywana przez 10 lat. Uwzględnia ona opisy wsadów, daty, numery sterylizacji, testy kontroli i jego parametry, a także podpis osoby przeprowadzającej sterylizację narzędzi medycznych.

Przechowywanie wysterylizowanych narzędzi medycznych

Wysterylizowane narzędzia medyczne powinny być odpowiednio przechowywane. Niezależnie od rodzaju oraz zastosowania wysterylizowanych instrumentów, należy je przechowywać w zamkniętych szafkach – co więcej, nie mogą być one narażone na działanie zmiennych temperatur czy wilgoci. Zalecane jest przy tym, aby układać je w sposób, który nie wiąże się z nadmiernym ich ściskaniem oraz układaniem na sobie – takie działanie zwiększa prawdopodobieństwo przerwania opakowania. Jeśli chodzi natomiast o transport wysterylizowanych narzędzi medycznych, należy pamiętać o umieszczeniu ich w szczelnym opakowaniu.

Jak przebiega sterylizacja narzędzi medycznych – podsumowanie

Placówki medyczne są zobowiązane do sterylizacji narzędzi medycznych wielokrotnego użytku – dzięki temu możliwe jest zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i higieny zarówno pacjentom, jak i personelowi medycznemu. Zanim jednak rozpoczęcie tej procedury będzie możliwe, niezbędne jest skontrolowanie stanu instrumentów – oznaki korozji czy uszkodzenia mechaniczne eliminują możliwość ponownego wykorzystania narzędzia. Dopiero wtedy należy umyć, zdezynfekować oraz wysuszyć wyroby medyczne i przejść do sterylizacji.

Do przeprowadzenia sterylizacji narzędzi medycznych potrzebny jest sterylizator, opakowanie do sterylizacji – rękawy bądź torebki – oraz testy kontroli sterylizacji. Po umieszczeniu instrumentów w pakietach, do autoklawu można włożyć wspomniane testy oraz pakiety, włączyć urządzenie i poczekać na zakończenie procedury. Ostatnim etapem jest ostudzenie pakietów i uzupełnienie dokumentacji.