Pierwsza pomoc przy złamaniu - co należy wiedzieć?

Złamanie, skręcenie, zwichnięcie - różnice

Zobacz, jakie są różnice między złamaniem, zwichnięciem a skręceniem.

Złamanie 

Złamanie to przerwanie ciągłości kości, które następuje na skutek urazu - siły działającej z zewnątrz. Może dotyczyć każdej kości i występować na różnych jej fragmentach. Do złamań dochodzi także w wyniku chorób, takich jak osteoporoza, która zwiększa kruchość i łamliwość kości. Złamanie to poważny uraz, który wywołuje silny ból i obrzęk. Do złamania kości wlicza się bardzo różne rodzaje uszkodzeń, które powstały w różny sposób i z różnych przyczyn. Rodzaje złamań zależą od wielu czynników, a przede wszystkim od charakteru urazu oraz kierunku i wielkości sił, które go wywołały. Oprócz czynnika, który wywołał złamanie i okoliczność podczas których do niego doszło, ważne są również cechy indywidualne, takie jak kondycja kości, sposób działania mięśni oraz wiek. 

Jednym z najczęściej występujących oznak złamania są ostry ból i obrzęk, których doświadcza się od razu, jednak przy niektórych urazach ból może pojawić się z opóźnieniem lub wcale. Inne możliwe objawy złamania kości to: ostry, utrzymujący się ból, narastający ból, miejscowa tkliwość, mrowienie i swędzenie, zaburzenie lub utrata czucia w kończynie, obrzęk i zasinienie, bladość miejsca urazowego, zanik tętna w obszarze urazu, trudność poruszania się lub brak możliwości ruchu kończyną, zniekształcenie miejsca złamania, nieprawidłowe ruchy kości. 

Skręcenie

Skręcona kostka to efekt przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu w stawie skokowym, które może przydarzyć się podczas gwałtownego ruchu i wykrzywienia stopy pod nienaturalnym kątem. W większości przypadków dochodzi do wywinięcia się stopy na krawędź zewnętrzną, lecz może też zdarzyć się jej skręcenie do wewnątrz.

Do objawów skręconej kostki należą przede wszystkim silny ból, który narasta przy próbie poruszania nią, opuchlizna, a w niektórych przypadkach krwiak.

Na skręcenia kostki są szczególnie narażone osoby, które uprawiają sport lub chodzą na wysokich obcasach. 

Zwichnięcie

Do zwichnięcia dojdzie, kiedy siła urazu przekroczy wytrzymałość torebki stawowej i otaczających więzadeł. Może ono dotyczyć zasadniczo każdego stawu, ale najczęściej dotyczy stawów międzypaliczkowych palców rąk, stawu łokciowego, stawu śródręczno-paliczkowego ręki. 

Objawami zwichnięcia są ból, obrzęk, nieprawidłowe ułożenie, upośledzenie ruchomości, zniekształcony obrys stawu.

Pierwsza pomoc przy złamaniu 

Pierwszym co powinniśmy zrobić w przypadku złamania, jest wezwanie pogotowia. Ważnym jest, aby zadbać o spokój i bezpieczeństwo poszkodowanego. Należy unieruchomić miejsce domniemanego złamania, „dopasowując” je do najbliższej części ciała – kończynę górną do tułowia, dolną do drugiej kończyny dolnej. W trakcie udzielania pierwszej pomocy przy złamaniu, o ile jest to możliwe, nie powinno się ruszać z miejsca osoby rannej ani prostować, zginać jej uszkodzonej kończyny. 

Jeżeli doszło do krwotoku, konieczne jest zatamowanie go. Wystarczy uciskać miejsce urazu lub jego okolicę przez 4 minuty, co doprowadzi do powstania skrzepu. Otwartą ranę zakrywa się jałowym opatrunkiem. Jeśli występują objawy niedokrwienia, bladość, zasinienie, brak czucia, trzeba jak najszybciej sprowadzić pomoc. 

Pierwsza pomoc przedmedyczna - podsumowanie 

• Wezwij pogotowie.
• Zachowaj spokój i uspokój rannego.
• Zostaw go w miejscu, w którym się znajduje, w bezpiecznej pozycji.
• Uważaj, by nie naruszyć kontuzjowanej kończyny.
• Unieruchom miejsce urazu.
• Załóż opatrunek na ranę. 
• Zatamuj krwotok.
• Nie podawaj poszkodowanemu jedzenia ani picia, aby nie utrudnić ewentualnego znieczulenia, niezbędnego do nastawienia kości.